Deze grote bedrijven testen met verkorte werkweken

Steeds meer bedrijven experimenteren met nieuwe manieren van werken, waaronder de vierdaagse werkweek, waar we eerder een blog over schreven. Deze ontwikkeling past in een bredere trend waarbij werk-privébalans centraal staat. Wat betekent dit voor werknemers en werkgevers?

AFAS Software zet de toon met betaalde vrijdag

AFAS Software heeft in 2024 een opvallende stap gezet. Het techbedrijf introduceerde een vierdaagse werkweek waarin medewerkers op vrijdag betaald vrij krijgen.

Deze dag geldt als "ontwikkeldag" en medewerkers behouden hun volledige salaris en arbeidsvoorwaarden.

De werknemers werken vier dagen van acht uur en kunnen de vrijdag besteden aan persoonlijke ontwikkeling, mantelzorg of vrijwilligerswerk.

CEO Bas van der Veldt benadrukt in de media dat dit niet bedoeld is als wervingsinstrument, maar als visie op aantrekkelijk werkgeverschap en maatschappelijke betrokkenheid.

Wist je dat wij ook samenwerken met AFAS?

Meer bedrijven volgen het voorbeeld

AFAS staat niet alleen. Andere organisaties zoals Achmea, Luscii en marketingbureau Loyals experimenteren ook met verkorte werkweken.

Ze combineren kortere werkweken met behoud van productiviteit door taken anders te structureren en meer te focussen op output.

Opvallend is dat ook overheidsinstanties en zorginstellingen steeds vaker vierdaagse schema's hanteren, vaak in combinatie met ploegendiensten.

Hoe worden bijzondere werktijden beloond?

Collectieve Arbeidsovereenkomsten (CAO's) spelen een belangrijke rol bij het vastleggen van beloningsstructuren voor onregelmatige uren. De CAO Sociaal Werk (SW) specificeert bijvoorbeeld toeslagen voor werken op atypische uren:

• 50% toeslag voor werk tussen middernacht en 6 uur 's ochtends (nachtdienst)
• 35% toeslag voor zaterdagwerk tussen 6 uur 's ochtends en 7 uur 's avonds
• 100% toeslag voor zondagwerk
  
  

Deze structuren zijn vooral relevant in sectoren zoals gezondheidszorg, logistiek en horeca, waar continuïteit super belangrijk is.

Gemeente Amsterdam als voorbeeld

De Amsterdamse gemeentelijke regelgeving beperkt werkdagen tot maximaal 11 uur en werkweken tot 50 uur, met een verplichte roosteraankondiging één maand vooraf.

Werknemers die in het weekend werken, krijgen een compenserende vrije dag, en werkgevers mogen geen misbruik maken van toeslagontwijking.

Dit kader biedt werknemers duidelijkheid en beschermt hen tegen overbelasting.

Nederland als deeltijdland

Nederland telt ruim 4,6 miljoen deeltijdwerkers, met een gemiddelde werkweek van 32,2 uur; aanzienlijk lager dan het EU-gemiddelde.

Deze verschuiving komt voort uit een herwaardering van vrije tijd, waarbij werknemers vaker kiezen voor een vierdaagse week zonder salarisverlies.

Bedrijven maken dit mogelijk door taken anders te verdelen en meer te kijken naar resultaten dan naar aanwezigheid.

Uitdagingen bij kortere werkweken

Natuurlijk zijn er ook uitdagingen. Critici waarschuwen dat verkorte werkweken kunnen leiden tot intensievere werkdagen, vooral in functies met vaste deadlines.

AFAS geeft aan geen productiviteitsverlies te ervaren door de werkdag op acht uur te houden. Toch vraagt dit om zorgvuldige taakherverdeling en mogelijk extra personeel in sectoren zoals klantenservice.

Voor het MKB kan een vierdaagse werkweek lastiger zijn vanwege krappere budgetten en kleinere teams.

Hoewel de CAO SW voorziet in bijzondere beloningen voor uitzonderlijke omstandigheden, blijven structurele vierdaagse modellen in het MKB relatief zeldzaam.

Toekomstperspectief

Technologie en automatisering spelen een cruciale rol bij het mogelijk maken van kortere werkweken zonder productiviteitsverlies. Bedrijven zoals AFAS benadrukken dat AI-gestuurde workflows helpen om repetitieve taken te automatiseren, waardoor meer ruimte ontstaat voor strategische focus tijdens kortere werkweken.

De overheid kan deze ontwikkeling stimuleren via fiscale prikkels, zoals kortingen op sociale premies voor bedrijven die vierdaagse werkweken invoeren.

Van aanwezigheid naar resultaat

Een succesvolle implementatie vereist een verschuiving van een aanwezigheidscultuur naar een resultaatgerichte cultuur.

Trainingen in tijdmanagement en het werken met duidelijke doelstellingen per project kunnen deze transitie ondersteunen.

Tot slot

Nederlandse bedrijven tonen aan dat nieuwe vormen van werktijden zowel haalbaar als voordelig kunnen zijn. Vierdaagse werkweken, dynamische beloningen en flexibele roosters verbeteren de werk-privébalans, wanneer ze worden ondersteund door goede CAO-afspraken.

De tijd zal leren of deze trend doorzet en wat de langetermijneffecten zijn op productiviteit en personeelstekorten in verschillende sectoren.

Wat nu al duidelijk wordt: de Nederlandse arbeidsmarkt verandert fundamenteel, met meer aandacht voor (mentale) gezondheid en een balans tussen werk en privé.