Alles wat je moet weten over verzuim (2024)

Verzuim is een belangrijke factor om in de gaten te houden voor werkgevers. Het kan namelijk wat zeggen over de werkdruk, onderlinge sfeer en zelfs het werkgeluk. In dit artikel lees je alles over verzuim én hoe je er als werkgever mee om kan gaan. Bijvoorbeeld door het goed bijhouden en analyseren van verzuimregistratie.

Wat is verzuim?

Bij verzuim verschijnt een werknemer niet op zijn werk. In de meeste gevallen is ziekte de oorzaak. Bijvoorbeeld: corona, griep, migraine of mentale klachten. Technisch gezien zijn er veel soorten verzuim, waar we in het volgende hoofdstuk uitgebreid op terugkomen. Ondanks dat ziekteverzuim de meest voorkomende vorm is, valt niet opkomen dagen ook onder het begrip.

5 soorten ziekteverzuim

Aangezien ziekteverzuim veruit het meest voorkomend is, leggen we verwante begrippen graag uit. Als werkgever – maar ook als werknemer – is het handig om te weten wat de volgende termen betekenen en hoe het zit met doorbetaling van loon.

1. Kortdurend ziekteverzuim

Er is niet aan te ontkomen als werkgever; werknemers zijn soms nu eenmaal ziek. Dit kan gaan om een griepje of een luchtweginfectie. In deze gevallen is de werknemer vaak snel opgeknapt. De schade voor je bedrijf blijft beperkt bij kortdurend ziekteverzuim: je dekt de kosten van eventuele vervanging en betaalt een paar dagen loon door.

2. Frequent ziekteverzuim

Er kunnen zich ook andere oorzaken voor kortdurend verzuim voordoen. Neem bijvoorbeeld werkstress, een conflict op het werk of privéproblemen. Het kan zijn dat de medewerker zich hierdoor vaker ziek zal melden. Wanneer dit gebeurt spreken we van frequent kortdurend ziekteverzuim.

Het is belangrijk op tijd te achterhalen of de oorzaak hiervoor te maken heeft met een slechte werksfeer om maatregelen te nemen. Ga een verzuimgesprek aan met de medewerker om te weten te komen of werkstress de oorzaak is van het frequente verzuim.

3. Langdurig ziekteverzuim

Je hoeft als werkgever maar weinig verplicht te regelen wanneer een werknemer kortdurend verzuimt. De loondoorbetaling en ziektemelding bij de arbo-of bedrijfsarts zijn het belangrijkste. Maar wanneer je werknemer langer dan vier weken ziek is veranderd dit.

Je krijgt bij langdurend verzuim te maken met de Wet verbetering poortwachter. Deze wet schrijft voor dat jouw bedrijf de kosten voor het re-integratietraject moet betalen. Dit houdt in dat jij samen met je werknemer en de ondersteuning van een gespecialiseerd verzuimbedrijf of arbodienst werkt aan zijn re-integratie.

Daarnaast komt ook de verplichte loondoorbetaling kijken, waardoor je tijdens de eerste twee jaar van ziekte je werknemer nog minimaal 70% van het loon moet doorbetalen. Het verschilt per cao, maar in sommige gevallen betaal je zelfs het eerste jaar 100% door. Houdt ook rekening met de kosten voor de vervanging van de medewerker.

4. Ongeoorloofd verzuim

Wanneer een medewerker zegt ziek te zijn maar dit in werkelijkheid niet het geval is dan spreken we van ongeoorloofd verzuim of ‘zwart’ verzuim. Hij meldt zich bijvoorbeeld ziek om vervolgens op vakantie te gaan. Wanneer een medewerker zonder toestemming wegblijft van het werk, zelfs zonder dit te melden, valt dit ook onder ongeoorloofd verzuim. Je werknemer neemt bijvoorbeeld deel aan een stakingsbijeenkomst zonder jouw toestemming, komt te laat terug van vakantie of blijkt in de gevangenis te zitten.

Je hoeft in dit geval je werknemer geen loon te betalen, want hij komt zijn arbeidsovereenkomst niet na. In dit geval geldt de regel ‘geen arbeid, geen loon’. Bij ongeoorloofd verzuim kun je de werknemer pas ontslaan wanneer hij hiervoor al eerder is gewaarschuwd of ander verwijtbaar gedrag heeft getoond.

5. Geoorloofd verzuim

Geoorloofd verzuim houdt in dat je om een eerlijke reden niet op je werk verschijnt. Concreet komt het erop neer dat alle bovengenoemde pinten, op ‘ongeoorloofd verzuim na’ tot geoorloofd verzuim behoort. Het is zaak om de verschillende begrippen van geoorloofd verzuim goed tot je te nemen, zodat je weet welke consequenties het heeft.

Ziekteverzuim in Nederland

De afgelopen jaren is er veel gebeurd op het gebied van gezondheid en ziekteverzuim in Nederland. We hebben te maken gehad met corona, waardoor er enorm veel verzuim was. De laatste maanden is het verzuim weer langzaamaan aan het afnemen. Tijdens corona steeg het verzuim boven de 5% uit, maar in september 2022 meten we een gemiddeld verzuimpercentage van maar 4.3%

Dit blijkt uit de cijfers van arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare. Het belang van het voorkomen van verzuim door te hoge werkdruk en stress wordt benadrukt door arbodiensten, met name vanwege de krapte in de arbeidsmarkt.

Gemiddeld ziekteverzuim

In Nederland lag voor corona in augustus 2019 het gemiddelde verzuimpercentage op 4%. Dat betekent dat van de 100 te werken dagen er 4 werden verzuimd wegens ziekte. Het ziekteverzuim heeft altijd een stijging en daling vanwege seizoenseffect.

Oorzaken ziekteverzuim

Medewerkers melden zich ziek op de werkvloer vanwege verschillende redenen. Het komt met regelmaat voor dat medewerkers zich ziekmelden vanwege een meningsverschil of een ander conflict op de werkvloer. Eén derde van het langdurig verzuim heeft te maken met een psychische achtergrond, zoals medewerkers met een depressie, burn-out of angststoornis. Dit wordt ook wel psychisch verzuim genoemd. Enorm ziekteverzuim kan duiden op vervelende situaties op de werkvloer of een griep waardoor meerdere medewerkers zijn aangestoken.

Ziekteverzuim per sector

In het tweede kwartaal van 2022 verzuimden werknemers in Nederland gemiddeld 4,5%. Ziekteverzuim in de zorg blijft de afgelopen jaren ver boven het gemiddelde uitstijgen. In het tweede kwartaal stond het verzuim op 7,5%. Het ziekteverzuim binnen de zorg zal naar verwachting in 2023 blijven stijgen. Verzuim in de sector onderwijs steeg ook naar een percentage van 5,6% en de sector horeca nam af naar 4,3%. De sector financiële instellingen heeft al sinds begin 2020 het laagste ziekteverzuim, afgelopen kwartaal was dit maar 3,1%.

Ziekteverzuim per geslacht en leeftijdsgroep

Ziekteverzuim terugdringen

Ziekteverzuim en de kosten die erbij komen kijken zijn ondernemersrisico’s. Je kunt nooit helemaal in de hand hebben of je medewerkers gezond zullen blijven, maar je kunt als werkgever wel alert blijven en signalen opvangen. Als deze signalen duiden op toekomstige problemen kun je investeren in de mentale en fysieke gezondheid van je medewerkers en hiermee hopelijk het ziekteverzuim verminderen.

Meerdere signalen kunnen wijzen op toekomstig verzuim, denk hierbij aan vergeetachtigheid, vermoeidheid en verminderde productiviteit bij je medewerkers. Het kan leiden tot vormen van verzuim wanneer deze signalen niet worden opgemerkt.

Ziekteverzuim berekenen

Met welke kosten moet je als werkgever rekening houden wanneer je medewerker lange tijd niet kan werken? De gemiddelde kosten van ziekteverzuim per werknemer zijn ongeveer €260 per dag. Dit zijn de verwachte kosten bij langdurig verzuim op een rijtje:

– De eerste twee jaar minstens 70% van het laatstverdiende loon doorbetalen. (Wanneer deze 70% lager is dan het minimumloon zul je het minimumloon moeten betalen.)
– Het loon van vervangend personeel
– Omzetverlies (vanwege het verlies van de kunde van je medewerker)
– Kosten van het re-integratietraject

Oplopend ziekteverzuim

Veel werkgevers maken zich ernstig zorgen om het oplopende ziekteverzuim. Door het hoge ziekteverzuim, in combinatie met het huidige personeelstekort, neemt de druk op medewerkers toe. Het personeel dat de werkzaamheden van uitgevallen collega’s moet overnemen loopt hierdoor weer kans zelf overwerkt te raken. Uit cijfers van het CBS blijkt dat burn-outs en overspannenheid belangrijke verzuimfactoren zijn. Steeds meer bedrijven krijgen hierdoor te maken met uitval van personeel.

Beleid ziekteverzuim

Om ziekteverzuim binnen een bedrijf te voorkomen en terugdringen houd je een verzuimbeleid aan. In dit verzuimbeleid staat welke regels er gelden en hoe je samen met je personeel omgaat met verzuim. Een ziekteverzuimbeleid is maatwerk, het moet natuurlijk passen bij de omvang en aard van het bedrijf, en de bedrijfscultuur. Iedere werkgever is verplicht om beleid te voeren dat zorgt voor de gezondheid en veiligheid van de werknemers.

Het is verstandig om een ziekteverzuim verzekering voor je personeel af te sluiten. Op deze manier worden de kosten voor de loondoorbetaling, en vaak ook de verzuimbegeleiding en re-integratie gedekt. Het is goed je hier als werkgever in te verdiepen om onaangename verassingen te voorkomen.

Verzuimregistratie

Verzuim bijhouden en registreren is erg belangrijk, zo is het goed om te weten wanneer het verzuim moet worden opgevangen en taken kunnen worden overgenomen. Door afwezigheid of verzuim te registreren kun je ook rapportages maken. In deze rapportages wordt gemeten of er bijvoorbeeld productieverlies plaatsvindt. Door je op deze manier bezig te houden met verzuimregistratie kun je ervoor zorgen dat er minder verzuim optreedt binnen je bedrijf. Wanneer de reden van het verzuim bekend is bepaal je of je de oorzaken ervan kunt verhelpen. Gebeuren er bijvoorbeeld veel bedrijfsongevallen, dan kun je er werk van maken en de veiligheid verbeteren voor je personeel