Holacratie: bedrijfsvoering zonder klassieke hiërarchie

Stel je voor: geen managers meer, geen trage beslissingen van bovenaf en geen onduidelijke rollen. Dát is kort gezegd holacratie. In dit artikel lees je meer over deze moderne manier van werken die steeds meer organisaties omarmen.

Wat is holacratie?

Holacratie draait het traditionele organisatiemodel compleet om. Géén klassieke hiërarchie, maar in plaats daarvan werken mensen in zelfsturende teams. Ook wel cirkels genoemd. Elke cirkel heeft een eigen taak en doelen, en mensen binnen die cirkel nemen beslissingen samen.

Met andere woorden: er is geen baas die de knopen doorhakt. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen rol. Je zou misschien denken dat het één grote chaos wordt. Vaak is dit niet het geval. Er zijn duidelijke ‘spelregels’ en processen die ervoor zorgen dat alles soepel loopt.

Hoe werkt het in de praktijk?

In een holacratische bedrijfsstructuur heb je hebt niet één functie, maar verschillende rollen. Vandaag werk je misschien als projectleider, morgen als innovatie-expert. Dit maakt het werk afwisselender én je kunt je talenten beter benutten.

Een ander kenmerk zijn de vergaderingen. Holacratie gebruikt korte, effectieve meetings met een strakke structuur. Iedereen komt aan het woord en er worden échte besluiten genomen.

Zie je iets dat beter kan? In holacratie heet dat een ‘spanning’. Je kunt dit direct aankaarten en oplossen. Geen gedoe met lange overlegrondes; het wordt direct toegepast. Met andere woorden: beslissingen worden genomen door degenen die het werk doen en de meeste kennis hebben over het onderwerp. Dit zorgt ervoor dat beslissingen sneller en effectiever worden genomen.

Bron: Rovaltain

Waarom zou je voor holacratie kiezen?

De oude manier van werken kraakt in zijn voegen. Veel bedrijven merken dat ze:

❌ Te traag reageren op veranderingen

❌ Talent kwijtraken omdat mensen meer vrijheid willen

❌ Vastlopen in bureaucratie

❌ Innovatie missen door te veel regels

Holacratie lost deze problemen op. Het geeft mensen de ruimte om snel beslissingen te nemen en hun talenten écht te gebruiken. In de volgende sectoren kan holacratie goed toepasbaar zijn: tech- en software, marketingbureaus, start-ups, consultancy, onderwijs, e-commerce en zorg.

Is holacratie voor iedereen?

Eerlijk is eerlijk: holacratie past niet bij elk bedrijf. Het werkt het beste als:

✅ Je organisatie open staat voor verandering

✅Medewerkers verantwoordelijkheid willen nemen

✅Er ruimte is om te experimenteren

✅Je bereid bent om macht los te laten

In sectoren zoals de financiële sector, de farmaceutische industrie of industrieën waar vaste structuren en formele werkprocessen belangrijk zijn, is holacratie vaak geen goed plan.

Welke bedrijven hebben een holacratische structuur?

Steeds meer bedrijven ontdekken de kracht van holacratie, zowel nationaal als internationaal:

Springest
Dit trainingsplatform was een van de eersten bedrijven in Europa dat volgens holacratische principes ging werken.  Ze implementeerden holacratie in 2012 om voordeel te behouden bij het aantrekken van softwareontwikkelaars.

Emesa
Het bedrijf achter vakantieveilingen.nl was een van de eerste in Nederland die met holacratie aan de slag ging

Viisi
Deze onafhankelijke hypotheekadviesketen hanteert sinds 2016 een holacratisch besluitvormingsmodel. Viisi staat bekend om de hoge tevredenheid onder zowel klanten als medewerkers.

Voys
Dit telecommunicatiebedrijf wordt vaak genoemd als voorbeeld van een succesvolle holacratie-implementatie.

Bron: Voys

Hoe begin je met holacratie?

Wil je met holacratie aan de slag? Begin dan met een kleine stap. Zet één team op dat met de holacratische manier van werken begint. Laat deze groep experimenteren met het verdelen van rollen, verantwoordelijkheden en het nemen van beslissingen. Het is belangrijk om dit proces goed te begeleiden, want het vraagt om een andere manier van denken.

Daarnaast kan het handig zijn om een externe coach in te schakelen die ervaring heeft met holacratie. Deze persoon kan het proces begeleiden en zorgen dat de overgang soepel verloopt. Op basis hiervan kun je kiezen of je verder wil met holacratie.

Holacratie en werktijden: hoe gaat dat samen?

Een vraag die vaak opkomt bij holacratie: hoe zit het met werktijden? Ook hier geldt het principe van vertrouwen en verantwoordelijkheid. Teams bepalen zelf wanneer ze werken – zolang ze hun doelen maar halen. Dit betekent niet dat iedereen maar wat doet. Meestal maken teams afspraken over bereikbaarheid en overlapmomenten voor meetings.

Sommige organisaties gaan hier heel ver in. Ze laten medewerkers volledig vrij in hun werktijden. Andere houden vast aan een gemeenschappelijke kern-werktijd, bijvoorbeeld tussen 10:00 en 15:00 uur. De rest van de uren vul je zelf in. Dit werkt verrassend goed: mensen plannen hun werk wanneer ze het meest productief zijn. De een begint vroeg, de ander werkt liever ’s avonds. Het is wel zaak dit van elkaar te weten en in te kunnen zien. Dat kan bijvoorbeeld goed met de personeelsplanning van Werktijden.nl.

Een belangrijk punt: in holacratie leg je werkafspraken vast in de rollen. Ook werktijden horen daarbij. Heeft een rol veel contact met klanten? Dan spreek je af wanneer die rol bereikbaar moet zijn. Werk je in een team dat nauw samenwerkt? Dan stem je je werktijden op elkaar af. Zo combineer je vrijheid met verantwoordelijkheid.

Conclusie: het is een stap in het diepe

Holacratie vereist lef. Je moet durven loslaten en vertrouwen hebben in je mensen. Maar de beloning is groot: een organisatie die sneller, flexibeler en innovatiever is. Waar mensen met plezier werken en hun talent gebruiken.

Wil je meer weten over holacratie? Praat eens met bedrijven die ermee werken. Zij kunnen je vertellen hoe het echt is om de traditionele structuren los te laten en op een nieuwe manier te gaan werken.